"Ten malarz za dnia i poeta nocą jak o sobie pisał, kochał uwieczniać nastrojowe chwile, odrealnione sytuacje, tchnące sławną przeszłością zaułki miast oraz dziwne pasje ekscentrycznych artystów. W końcu żył i tworzył w pięknym, starym Monachium. Czy dziś podzielamy jego tęsknoty? Wiosenne, pachnące wieczory sprzyjają takim pytaniom."
- Grzegorz Wojturski, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
Życie i twórczość
Carl Spitzweg urodził się 5 lutego 1808 roku w Unterpfaffenhofen, dzisiejszej dzielnicy miasta Germering w Górnej Bawarii. Wywodził się z rodziny zamożnego kupiectwa. Z wykształcenia był aptekarzem, a w późniejszych latach studiował także nauki przyrodnicze, chemię i farmację na Uniwersytecie Monachijskim. Zasłynął i został zapamiętany jednak jako malarz i rysownik, mimo że nigdy nie podjął studiów artystycznych. Zmarł 23 września 1885 roku i został pochowany na Starym Cmentarzu Południowym w Monachium. Chociaż Spitzweg był samoukiem i nigdy nie pobierał profesjonalnych lekcji rysunku czy malarstwa, udało mu się znaleźć swój wyjątkowy styl. Dzięki swojej aptekarskiej precyzji doszedł do perfekcji w mieszaniu barw i opracował własną toń jaskrawo-błyszczącego błękitu. Uczył się samodzielnie od lat 30. XIX wieku kopiując dzieła flamandzkich mistrzów. W 1835 roku należał już do Monachijskiego Stowarzyszenia Artystycznego. W latach 40. i 50. odbył kilka podróży do europejskich ośrodków sztuki: Dalmacji, Wenecji, Paryża, Londynu i Antwerpii. Od 1844 roku tworzył ilustracje do pisma satyrycznego „Fliegende Blätter”. Spitzweg malował obrazy olejne, głównie sceny rodzajowe oraz szkicował satyryczne rysunki. Umiejętność posługiwania się techniką olejną doskonalił od 1824 roku aż stała się jego ulubionym medium. Był zwolennikiem żywych i intensywnych kolorów. W swojej twórczości krytycznie, ale bez cienia złośliwości, analizował otaczających go ludzi i rzeczywistość. Niektórzy badacze w pracach Spitzwega zwracają uwagę na cechy typowe dla malarstwa romantycznego, inni doszukują się oznak wczesnego impresjonizmu. W jego obrazach można zauważyć ekscentryczne postacie oraz sceny rodzajowe czasem przypominające ilustracje z książek dla dzieci. Często w sposób satyryczny przedstawiał drobnomieszczaństwo, z którego sam się wywodził. Błyskotliwie komentował ówczesne konflikty polityczne. Niekiedy jego twórczość zaliczana jest do stylu biedermeier, powszechnie kojarzonego przede wszystkim z wystrojem wnętrz. Jednak satyryczne rysunki i obrazy Spitzwega idealnie oddają nastroje epoki i warstwy drobnomieszczańskiej wpasowując się w stylistykę biedermeier.
Notowania na rynku dzieł sztuki
Spitzweg należy do jednego z najpopularniejszych niemieckich malarzy XIX wieku. Jego twórczość można oglądać w wielu europejskich muzeach. Wiele prac Spitzwega znajduje się w Nowej Pinakotece w Monachium, gdzie jego słynny obraz "Biedny poeta" otwiera galerię malarstwa niemieckiego XIX wieku. W 2017 roku miała miejsce jedna z największych, czasowych wystaw twórczości Spitzwega w Muzeum Leopolda w Wiedniu. Była to ekspozycja poświęcona samemu malarzowi, a nie epoce w której żył i tworzył. Kuratorem wystawy był dyrektor Muzeum Leopolda Hans-Peter Wipplinger, który zdecydował się zestawić prace malarza z nowoczesnymi rzeźbami Erwina Wurma. Spitzweg był bardzo płodnym artystą, namalował około 1500 obrazów i rysunków. Obecny był już na pierwotnym rynku sztuki. Za życia sprzedał około 400 swoich obrazów. Obecnie prace Spitzwega cieszą się ogromną popularnością na rynku dzieł sztuki. Odnotowano, że w samych Niemczech poddanych zostało licytacji w sumie około 1330 dzieł przypisywanych Spitzwegowi. Równie popularny jest w Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Austrii i Stanach Zjednoczonych. Dzieł o niezaprzeczalnej autentyczności jest na międzynarodowym rynku dzieł sztuki znacznie mniej. Serwis Artprice odnotowuje 62 prace sprzedane po 1996 roku atrybuowanych Spitzwegowi. Rekordową cenę osiągnął obraz olejny Der ewige Hochzeiter überreicht dem angebeteten Mädchen, który został sprzedany w domu aukcyjnym Neumeister w Monachium za ponad 1 200 000 euro. Ceny prac Spitzwega są jednak dla wielu miłośników i koneserów nieosiągalne. Na rynku bardzo popularne stały się reprodukcje prac niemieckiego artysty, które można nabyć w formie druków w wielu prywatnych przedsiębiorstwach. Wytrawni kolekcjonerzy, którzy nie mogą pozwolić sobie na zakup oryginalnej pracy Spitzwega są jednak zwolennikami kopii wykonywanych przez profesjonalnych malarzy.
Carl Spitzweg w Gabinecie Sztuki
W Gabinecie Sztuki oferujemy usługi takie jak konserwacja obrazów oraz prac na papierze. W galerii można zamawiać także kopie znanych, bezcennych dzieł wielkich mistrzów i popularnych malarzy. Kopie nie są w formie wydruków, ale powstają w pracowni naszego specjalisty, absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, który przez wiele lat zajmował się konserwacją sztuki gotyckiej w Muzeum Narodowym w Warszawie. W ciągu swojej kariery wykonał tysiące kopii obrazów polskich i europejskich mistrzów na zamówienia instytucji kultury w kraju i na świecie. Jego kopie cieszą się popularnością także wśród prywatnych nabywców.
”Prace Spitzwega towarzyszą mi od dziecka. Już w latach 70. XX w. mój wujek przywoził z Niemiec różne przedmioty, na których często pojawiały się rysunki bądź obrazy Spitzwega. Ten malarz cieszy się ogromną popularnością w Niemczech, za to w Polsce jest stosunkowo mało znany. Mnie urzekła uniwersalność tematyki jego dzieł, wciąż bardzo aktualnej. Warto zwrócić uwagę na rozwój umiejętności malarskich Spitzwega jako samouka, który stopniowo dochodził do mistrzostwa. Po wczesnych, wręcz nieudolnych pracach widoczny jest brak wyższego wykształcenia artystycznego. Malarz posiadał jednak iskrę talentu, która umożliwiła mu osiągnięcie perfekcji.”
– Ryszard Primke, konserwator i kopista, absolwent Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie